1. Międzynarodowy Projekt Cosmic Ray Extremely Distributed Observatory (CREDO), został zainicjowany w 2016 roku w Instytucie Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk w Krakowie przez prof. IFJ PAN dra hab. Piotra Homolę, który jest pomysłodawcą, inicjatorem Współpracy i jej głównym koordynatorem. IFJ PAN pełni rolę instytucjonalnego lidera Współpracy, z największym wkładem osobowym (zarówno w sensie naukowym jak i administracyjnym) oraz finansowym.
2. Głównym celem CREDO jest poszukiwanie sygnatur zespołów promieni kosmicznych, angażując możliwie wielu uczestników bez wymagania konieczności posiadania specjalistycznej wiedzy bądź umiejętności (ang. citizen scientists).
3. Energie przenoszone przez cząstki pierwotnego promieniowania kosmicznego (1E20 eV) dziesiątki milionów razy przewyższają energię uzyskiwaną podczas zderzeń w naziemnych akceleratorach (1E13 eV) - wielkość technicznie nieosiągalna w najbliższej przyszłości.
4. Zderzenia cząstek w górnych warstwach atmosfery generują potoki (deszcze) cząstek wtórnego promieniowania kosmicznego, które swoją intensywnością i zasięgiem mogą obejmować cały widoczny obszar planety. Wtórne promieniowanie kosmiczne o niskiej energii, jako efekt oddziaływania i rozpadu cząstek, może być wtedy wykrywane za pomocą detektorów półprzewodnikowych (jak to ma miejsce w np. w LHC) - m.in. za pomocą matryc fotograficznych CMOS.
5. Ponieważ technicznie nie da się zbudować jednego gigantycznego detektora o powierzchni porównywalnej z powierzchnią planety, można wykorzystać dużą ilość małych detektorów rozsianych po powierzchni. Tym sposobem otrzymujemy „darmowy” akcelerator cząstek, którego nie zbudujemy na kształt np. LHC.
6. Smartfon z zamaskowanym (zaklejonym) otworem kamery rejestruje tylko ślady wysokoenergetyczne (ok. 150 zdarzeń na dobę) , które potrafią przebić się przez jego obudowę - fotony światła widzialnego nie są rejestrowane. Włączony GPS i kompas w telefonie dokładnie lokalizuje położenie, a dokładny czas pobierany jest z internetowego zegara atomowego.
7. Projekt jest całkowicie darmowy dla użytkowników smartfonów, jedyny koszt to parę złotych miesięcznie związanych z zasilaniem telefonu. Aplikacja sterująca telefonem jest darmowa do pobrania ze sklepu Android lub IOS. Wsparciem dla użytkowników jest forum tematyczne zawierające również sekcję FAQ.
8. Koordynatorzy z IFJ PAN, w zależności od dostępności środków finansowych i grantów, przeprowadzają konkursy i zawody w wykrywaniu cząstek zarówno dla osób indywidualnych jak i grup i organizacji w celu popularyzacji projektu i przyciągnięcia nowych użytkowników rejestrujących cząstki promieniowania kosmicznego. Nagrodami są dyplomy i drobne upominki.
9. Oddział w Lublinie PTMA uczestniczy w projekcie (jako team “PTMA Lublin”) od listopada 2021 roku - w konkursie organizowanym przez IFJ PAN na wykrycie jak największej ilości cząstek, team zajął jedno z pierwszych miejsc (wyniki zostaną ogłoszone w wakacje 2022 roku). W Oddziale w Lublinie PTMA przygotowana została prezentacja promująca temat - zaprezentowana podczas spotkania on-line w czerwcu 2022 roku w warszawskim oddziale PTMA zaowocowała nawiązaniem współpracy pomiędzy oddziałami w zakresie uczestnictwa i popularyzacji projektu CREDO. Opublikowano również kilka informacji technicznych związanych z eksploatacją stanowiska do wykrywania cząstek.
10. Instytucjonalna współpraca pomiędzy PTMA i CREDO została potwierdzona poprzez podpisanie Memorandum o współpracy pomiędzy instytucjami w sierpniu 2022 roku.
2. Głównym celem CREDO jest poszukiwanie sygnatur zespołów promieni kosmicznych, angażując możliwie wielu uczestników bez wymagania konieczności posiadania specjalistycznej wiedzy bądź umiejętności (ang. citizen scientists).
3. Energie przenoszone przez cząstki pierwotnego promieniowania kosmicznego (1E20 eV) dziesiątki milionów razy przewyższają energię uzyskiwaną podczas zderzeń w naziemnych akceleratorach (1E13 eV) - wielkość technicznie nieosiągalna w najbliższej przyszłości.
4. Zderzenia cząstek w górnych warstwach atmosfery generują potoki (deszcze) cząstek wtórnego promieniowania kosmicznego, które swoją intensywnością i zasięgiem mogą obejmować cały widoczny obszar planety. Wtórne promieniowanie kosmiczne o niskiej energii, jako efekt oddziaływania i rozpadu cząstek, może być wtedy wykrywane za pomocą detektorów półprzewodnikowych (jak to ma miejsce w np. w LHC) - m.in. za pomocą matryc fotograficznych CMOS.
5. Ponieważ technicznie nie da się zbudować jednego gigantycznego detektora o powierzchni porównywalnej z powierzchnią planety, można wykorzystać dużą ilość małych detektorów rozsianych po powierzchni. Tym sposobem otrzymujemy „darmowy” akcelerator cząstek, którego nie zbudujemy na kształt np. LHC.
6. Smartfon z zamaskowanym (zaklejonym) otworem kamery rejestruje tylko ślady wysokoenergetyczne (ok. 150 zdarzeń na dobę) , które potrafią przebić się przez jego obudowę - fotony światła widzialnego nie są rejestrowane. Włączony GPS i kompas w telefonie dokładnie lokalizuje położenie, a dokładny czas pobierany jest z internetowego zegara atomowego.
7. Projekt jest całkowicie darmowy dla użytkowników smartfonów, jedyny koszt to parę złotych miesięcznie związanych z zasilaniem telefonu. Aplikacja sterująca telefonem jest darmowa do pobrania ze sklepu Android lub IOS. Wsparciem dla użytkowników jest forum tematyczne zawierające również sekcję FAQ.
8. Koordynatorzy z IFJ PAN, w zależności od dostępności środków finansowych i grantów, przeprowadzają konkursy i zawody w wykrywaniu cząstek zarówno dla osób indywidualnych jak i grup i organizacji w celu popularyzacji projektu i przyciągnięcia nowych użytkowników rejestrujących cząstki promieniowania kosmicznego. Nagrodami są dyplomy i drobne upominki.
9. Oddział w Lublinie PTMA uczestniczy w projekcie (jako team “PTMA Lublin”) od listopada 2021 roku - w konkursie organizowanym przez IFJ PAN na wykrycie jak największej ilości cząstek, team zajął jedno z pierwszych miejsc (wyniki zostaną ogłoszone w wakacje 2022 roku). W Oddziale w Lublinie PTMA przygotowana została prezentacja promująca temat - zaprezentowana podczas spotkania on-line w czerwcu 2022 roku w warszawskim oddziale PTMA zaowocowała nawiązaniem współpracy pomiędzy oddziałami w zakresie uczestnictwa i popularyzacji projektu CREDO. Opublikowano również kilka informacji technicznych związanych z eksploatacją stanowiska do wykrywania cząstek.
10. Instytucjonalna współpraca pomiędzy PTMA i CREDO została potwierdzona poprzez podpisanie Memorandum o współpracy pomiędzy instytucjami w sierpniu 2022 roku.
11. Więcej informacji źródłowych można uzyskać na platformach społecznościowych Facebook, Twitter, YouTube i LinkedIn.
Wygląd typowej stacji do wykrywania zdarzeń w ramach projektu CREDO.
